Oldukça sade bir enstrüman olan Kalimba, kendine özgü sesi ile insanların ilgisini günden güne daha fazla çekiyor. Peki, Kalimba tam olarak nedir ? Ve bu enstrüman nasıl çalınır?
Kalimba Nedir?
Diğer adıyla ‘’Mbira’’ (Kalimba), Güney Afrika kökenli; baş parmaklarla çalınabilen, metal çatallara sahip ahşap bir tahtadan oluşan geleneksel bir müzik aletidir.
Kalimba’nın Keşfi ve Yayılması
Hugh Tracey, 20. yüzyılda Afrika kırsalında yaygın olarak seyahat eden bir İngiliz müzik aşığıydı. Bugün, Kalimba’nın insanlar tarafından bilinmesinin ve sevilmesinin ardında o günler var diyebiliriz. Afrika’daki yolculuğu sırasında, birçok geleneksel Afrika müziğini yakından tanıdı. Geleneksel Afrika müziğinin eşsizliği ve güzelliği onu derinden etkiledi. Beş yıllık Afrika tarihinde, özellikle daha sonra “başparmak piyano” olarak adlandırılacak bu müzik aletini beğendi. Enstrüman hakkında bilgi edindikten sonra Tracey, enstrümanı bir de kendisi yapmaya karar verdi ve Batı’da yaygın olarak yayılabileceğine inandığı bir isim olan “Kalimba” adını kullanmaya karar verdi. 1950'lerin sonunda bir şirket kurdu ve kalimba’yı Batı Amerika’ya satmaya başladı. Zamanla, 1960'ların başında, Kalimba yavaşça batı Amerika Birleşik Devletleri’nden başlayarak satıldı, beraberinde dünyaya yavaşça yayıldı.
Kalimba’nın Özellikleri Nelerdir ve Nasıl Çalınır ?
Büyüleyici sesi olan bu müzik aletini siz de öğrenmek istiyorsanız; izlemeniz gereken adımlar:
1- Akort
- Kalimba çalmak istiyorsanız, önce enstrümanın ayarlandığından, doğru sesler çıkaracağından emin olmanız gerekir. Ardından, kendi melodilerinizi oluşturabilirsiniz. Yardımcı olması adına, Kalimba Türkiye’nin Akort videosunu bırakıyorum buraya ;
2- Tutuş
- Kalimba çalmayı öğrenmenin ilk adımı, onu nasıl doğru tutacağınızı anlamaktır. Kalimba’yı avucunuzun kenarlarından tutun, başparmaklarınızı çatal dişlere yerleştirin. İşaret parmaklarını, destek için yanlara hafifçe yerleştirilebilir.
3-Anahtar Tablo
- Çoğu kalimba, hangi notaların hangi çatal dişle karşılık geldiğini gösteren bir anahtar grafikle birlikte gelir. Anahtar grafiğiniz yoksa, kalimba’nızla eşleşen bir grafik bulmak için online arayabilirsiniz. Örneğin, kalimba’nızın 8 dişi varsa, 8 dişli kalimba ayarını arayın. Türkçe olarak yeterli kaynaklar yoksa da, yabancı kaynaklardan yararlanabilirsiniz.
4- Pratik
Anahtar tabloya sahip olduktan sonra, hangi notanın kalimba’yı ayarlamanıza yardımcı olacak çatalın karşılığı olduğunu anlayın.
- Kalimba’nın en ilginç yönlerinden biri, tüm notaların soldan sağa doğru yükseldiği bir piyano, standart bir müzik aleti gibi olmamasıdır. Kalimba, enstrümanın merkezinden sahaya alternatif olarak artıyor. Başlamak için, enstrümanın aralığını anlamanız gerekir. Bunu, dişleri merkezden dışa doğru değişen başparmak hareketleriyle ayrı ayrı çekerek yapabilirsiniz.
- Bir kullanıcı basitçe sağ veya sol başparmak yardımıyla metal dişlere basarak bir nota çalabilir. Her metal çatalın notaları gösteren belirli bir numarası vardır. Ahşap kutu rezonans prensibiyle ses üretir.
- Her notanın kendi perdesi ve benzersiz bir sesi vardır. Kalimba’yı hafifçe tutmayı ve rezonans tipi kalimba’nız varsa ses deliklerini engellememeyi unutmayın.Ses deliğini parmaklarınızla kapatırsanız, kutunun rezonans özelliklerini değiştirirsiniz.
- Kalimba sadece doğru metal dişi çekme yöntemine uyulursa doğru ve güzel tonlar üretebilir. Kalimba çalmaya başlamadan önce, gitar gibi, uyum içinde olduğundan emin olmanız önemlidir.
- Her notanın ne kadar süre çalınacağını öğrenmek ve anlamak için çalmak istediğiniz şarkıyı iyice dinleyin. Notaları yazan siteler size hangi dişlerin çalınacağını söyleyecektir, ancak ne kadar süreyle olduğunu size söylemeyecektir. Bu nedenle, şarkıyı çalmaya başlamadan önce dinlemek en iyisidir.
- Şarkının her bir kısmını doğru ve özenle çalana kadar pratik yapın. Şarkının bir parçasında ustalaşmak ve daha sonra şarkının başka bir parçasına geçmek faydalı olabilir.
- Kendi melodinizi çalmak için notaları ve akorları birleştirin. Ve temelleri attınız !
Kalimba çalmayı öğrenirken faydalanacağınız bazı siteler ;
- https://www.wikihow.com/Play-the-Kalimba (Çalmaya yeni başlayacak kişiler için adım adım, görsellerle birlikte bir anlatım sunuyor.)
- https://www.youtube.com/watch?v=w-DfYqFW2O4 (kısaca teknikler üzerine)
- https://www.youtube.com/watch?v=qNJEaMyJnss (kalimba nota çıkarma üzerine)
- https://www.youtube.com/channel/UCs_2SVFTeNhuaVOwjZCy2Bg (Türkçe içerikleri ile daha fazla videonun geleceğini düşündüğüm bir Youtube Kanalı: Kalimba Academy)
- https://www.youtube.com/channel/UCf8xWR7ulH9-UWrCotHNSJw (Bu kanal, çok güzel cover şarkıları Kalimba ile buluşturan kanallardan biri. Bakmanızı tavsiye ediyorum :) )
